Disortografi Çocuklarda Yazım Bozukluğu ve Çözüm Yolları

Disortografi: Çocuklarda Yazım Bozukluğu ve Çözüm Yolları

Disortografi, çocukların yazılı dili kullanırken yaptığı hataların belirli bir patern gösterdiği bir yazım bozukluğu türüdür. Genellikle öğrenme güçlükleriyle ilişkilendirilen bu durum, çocukların dilbilgisi kurallarını ve kelime yapılarını doğru bir şekilde kavrayamamasına neden olur. Bu makalede, disortografi ile ilgili temel bilgileri ve çocukların yazım becerilerini geliştirmek için uygulanabilecek yöntemleri ele alacağız.

Disortografi Nedir?

Disortografi, çocukların yazım kurallarına uyum sağlamakta zorlanmasıyla karakterizedir. Bu çocuklar genellikle kelimeleri yanlış yazma, ekleri ve kökleri karıştırma, harf değişiklikleri yapma gibi hatalar sergiler. Bu durum, dilbilgisel farkındalık eksikliğinden kaynaklanabilir ve akademik başarısını olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, disortografi yalnızca kelimeleri yanlış yazmakla sınırlı değildir; çocuklar aynı zamanda cümleleri yanlış yapılandırabilir, noktalama işaretlerini atlayabilir veya yanlış kullanabilirler.

Disortografi yaşayan çocuklar genellikle okuma ve yazma becerilerinde zorlanırlar. Bu nedenle, erken yaşta tespit edilip desteklenmeleri çok önemlidir. Eğer bir çocuk yazım hatalarını sık yapıyor ve bu hataları düzeltemiyorsa, ebeveynler ve öğretmenler disortografi ihtimalini değerlendirmelidir.

Disortografi Yaşayan Çocuklarda Görülen Hatalar

Disortografi üç temel gruba ayrılabilir:

1. Morfolojik Yazım Hataları

Bu hatalar, kelimelerin kökleri ve ekleri arasındaki ilişkiyi doğru kuramayan çocuklarda yaygındır. Disortografi yaşayan çocuklar;

• Vurgusuz harfleri yanlış kullanabilir,
• Eş sesli harfleri karıştırabilir,
• Kelimelerin eklerini eksik veya yanlış ekleyebilirler,
• Kelimelerin doğru morfolojik yapılarını tanıyamayabilirler.

Bu tür hatalar, çocukların yazılı dili öğrenme süreçlerinde temel kavramları tam olarak anlamadıklarını gösterir. Morfolojik yapıları pekiştirmek için çocuklara kelime analiz çalışmaları yaptırılmalıdır. Öneri: Çocuğunuz kelime eklerini yanlış kullanıyorsa, kelimeleri büyük harflerle yazıp kesme işareti ile bölerek ekleri ayırmasını sağlayabilirsiniz. Bu, kelime yapılarını anlamasına yardımcı olur.

2. Orta Düzeyde Yazım Hataları

Bu hatalar, geleneksel yazım kurallarının öğrenilmesini ve uygulanmasını zorlaştıran durumları içerir. Çocuklar;

• Kelime köklerinde bulunan harfleri yanlış kullanabilir (örn. “-гн-“, “-тк-“, “-стн-“)
• Özel isimlerin baş harflerini büyük yazmayı unutabilirler,
• Noktalama işaretlerini yanlış kullanabilirler,
• Uzun kelimeleri bölerek yanlış yazabilirler.

Disortografi yaşayan çocuklar, kelimeleri ve harf yapılarını içselleştirmekte zorlanırlar. Bu nedenle, bu hataların düzeltilmesi için çocuklara sık tekrar yaptırılması gerekmektedir. Öneri: Çocuğunuz bazı harfleri karıştırıyorsa, harfleri içeren kelimeleri kartlara yazıp bir oyun haline getirebilirsiniz. Örneğin, “b” ve “d” harflerini ayırt edemeyen bir çocuğa bu harfleri içeren kelimelerle hafıza kartları oluşturabilirsiniz.

3. Fonetik Yazım Hataları

Bu tür hatalar, kelimelerin sesbilgisel farkındalık eksikliğinden kaynaklanır. Çocuklar;

• Harflerin yumuşaklık ve sertlik kurallarını göz ardı edebilir,
• Kelimeleri duydukları gibi yazabilir ve yanlış telaffuz edilen kelimeleri olduğu gibi yazıya geçirebilirler,
• Farklı sesleri birbirine karıştırabilirler,
• Kelimeleri fonetik olarak benzer başka kelimelerle değiştirebilirler.

Fonetik hataların önüne geçebilmek için çocuklara ses farkındalığını artıracak oyunlar ve etkinlikler önerilebilir. Öneri: Çocuğunuz kelimeleri yanlış telaffuz ediyorsa, bir kelimenin doğru telaffuzunu bir ses kaydı ile dinleyerek tekrar etmesini sağlayabilirsiniz.

Disortografi İçin Etkili Eğitim Yöntemleri

1. Fonetik Farkındalık Çalışmaları

Çocuklara kelimelerin ses yapılarını tanıma ve ayırt etme becerisi kazandırılmalıdır. Öneri: Günlük bir okuma saati belirleyerek çocuğunuzun sesli okuma yapmasını sağlayabilirsiniz. Bu, ses farkındalığını artırarak fonetik hataları azaltabilir.

2. Kelime Analizi ve Görsel Hafıza Teknikleri

Çocukların kelimelerin köklerini, eklerini ve hecelerini tanımaları sağlanmalıdır. Öneri: Kelimeleri resimlerle eşleştirme etkinlikleri yaparak çocuğunuzun kelime hafızasını geliştirebilirsiniz.

3. Dilbilgisi Kurallarının Pekiştirilmesi

Çocuklara dilbilgisi kurallarını öğretmek için yapılandırılmış dersler verilmelidir. Öneri: Basit cümleler yazdırıp hatalarını düzeltmesini sağlayarak dilbilgisi farkındalığını artırabilirsiniz.

4. Çoklu Duyusal Öğrenme Teknikleri

Disortografi yaşayan çocuklar için işitsel, görsel ve dokunsal öğrenme yöntemleri birlikte kullanılmalıdır. Öneri: Çocuğunuz için harfleri oyun hamuruyla şekillendirerek eğlenceli bir öğrenme ortamı oluşturabilirsiniz.

Sonuç

Sonuç olarak, disortografi yaşayan çocukların erken yaşta desteklenmesi büyük önem taşımaktadır. Ebeveynler, çocuklarının yazım hatalarını azaltmalarına yardımcı olmak için pratik ve eğlenceli aktiviteler düzenleyebilirler. Öğretmenler, dilbilgisi farkındalığını artıran çalışmalar yaparak öğrencilerin yazılı dili daha iyi kavramasını sağlayabilir. Terapistler ise bireysel destek programları ile çocukların yazım becerilerini geliştirebilir. Unutmayın, her çocuk farklı öğrenme süreçlerine sahiptir ve kişiye özel eğitim planları oluşturulması başarıya giden en etkili yoldur.